Johann Nepomuk Hummel — „Koncert Es-dur na trąbkę i orkiestrę” (1803)

Dzieło pochodzi z wczesnego okresu twórczości kompozytora, który napisał je w wieku 25 lat, oraz stanowi jedyny utwór w dorobku J.N. Hummela napisany z myślą o trąbce. Powstał on dla słynnego wiedeńskiego trębacza, Antona Weidingera, krótko po tym, jak J.N. Hummel zastąpił Haydna (również komponującego wcześniej dla Weidingera) na stanowisku kapelmistrza na dworze księcia Esterházego. Koncert Es-dur na trąbkę i orkiestrę trafił do stałego repertuaru wiedeńskiego trębacza i był prezentowany przez niego w całej Europie. Jest to koncert o klasycznej, trzyczęściowej budowie. Rozpoczyna go uroczyste Allegro con spirito, które ukazuje szerokie spektrum możliwości solowego instrumentu. Po melancholijnym Andante następuje żwawe i radosne Allegro, pozwalające trębaczowi zaprezentować swój kunszt wykonawczy.

1. Allegro con spirito
2. Andante
3. Rondo: Allegro

JOHANN NEPOMUK HUMMEL (1778–1837) — Austriacki kompozytor i wirtuoz fortepianu słowackiego pochodzenia, jeden z ważniejszych twórców późnego klasycyzmu, znany przede wszystkim z dzieł fortepianowych. Urodzony w Bratysławie, za namową ojca, dyrektora lokalnej szkoły muzycznej, rozpoczyna naukę gry na skrzypcach, biegłość uzyskując już w wieku pięciu lat, a następnie sam zwraca się w kierunku fortepianu, osiągając szybko wysoki poziom techniki. Po przeprowadzce jego rodziny do Wiednia (1786) rozpoczyna naukę u W.A. Mozarta, a w wieku dziesięciu lat zaczyna koncertować w całej Europie. Jego pedagogami są także Muzio Clementi, J.G. Albrechtsberger, Joseph Haydn i Antonio Salieri. W tym czasie więcej uwagi poświęca własnej twórczości kompozytorskiej. Pisze w tym czasie wariacje fortepianowe i sonaty, podejmuje także pierwsze próby operowe. Z początkiem nowego stulecia powstają kolejne utwory fortepianowe, opery i msze, a kompozytor obejmuje stanowisko koncertmistrza na dworze księcia Esterházego w Eisenstadt. Do Wiednia powraca w 1811 roku, dwa lata później żeni się z Elizabeth Röckel, za której namową powraca do koncertowania w Wiedniu, osiągając w tej dziedzinie wiele sukcesów. Występuje ponadto w Niemczech i Europie, również jako dyrygent. W kolejnych latach obejmuje stanowisko koncertmistrza w Stuttgarcie, a następnie w Weimarze. Jest to najbardziej twórczy okres jego życia, powstają m.in.: Trio na fortepian, skrzypce i wiolonczelę, op. 83 oraz Sonata fortepianowa na 4 ręce, op. 92. Z początkiem lat 30. XIX wieku jego stan zdrowia pogarsza się, co owocuje rezygnacją ze stanowiska kapelmistrza w Weimarze. Kompozytor umiera w 1837 roku, w wieku niespełna 59 lat.

Twórczość J.N. Hummela sytuuje go w przejściu między klasycyzmem i romantyzmem, chociaż artystyczna droga kompozytora wyglądała odmiennie niż jego muzycznego konkurenta, którym był Ludwig van Beethoven. Mierząc się z klasyczną harmonią, wybiegał jednocześnie w przyszłość i rozwijał formę sonatową (Sonata fortepianowa, op. 81, Fantazja fortepianowa, op. 18). Jako jeden z największych wirtuozów fortepianowych swoich czasów, tworzył przede wszystkim dla tego instrumentu. Pisał koncerty, sonaty, tria, kwartety, kwintety i septety fortepianowe, których czysta struktura muzyczna doskonale odnajdywała się na wiedeńskich salonach, ustępując jednak emocjonalną głębią utworom Beethovena. Wśród dzieł J.N. Hummela można ponadto wymienić oktet dęty, sonatę wiolonczelową, koncert na trąbkę i orkiestrę, msze i opery.

ZNAJDŹ W PROGRAMIE: 18.11.2016 | PIĄTEK 19:00 | KONCERT OTWARCIA — MŁODA POLSKA FILHARMONIA
PRZECZYTAJ ARTYKUŁ O WYKONAWCACH:  
MŁODA POLSKA FILHARMONIA
YIGAL MELTZER — trąbka
ADAM KLOCEK — dyrygent



ŹRÓDŁA
▪ Classical Archives — classicalarchives.com
▪ Encyklopedia muzyczna PWM: część biograficzna, t. 1–12, pod red. E. Dziębowskiej, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1979–2012
▪ Encyklopedia muzyki, pod red. A. Chodkowskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006